| De sloten vol
November
is zeven dagen aan de loop en we raken gewend aan de wintertijd. De kat
nog niet helemaal; die zit aan z'n oude ritme vast. Om hem mag het
broeikaseffect doorzetten, want zo'n herfst met storm en regen staat hem
niet aan. Onze kat vertoont van die menselijke trekjes. Dit type
najaarsweer is ons (mensen) ook ontkomen; we zijn er van af geraakt.
Logisch soms, want dagelijks twee keer in striemende kou en regen naar
school en naar huis fietsen, leer je voorgoed af na je schooltijd. Elk
alternatief is beter. Dat zie je al op de Drentse wegen bij zulk weer. De
inritten naar onze steden staan 's ochtends nog dichter bevolkt met zoveel
'wachtenden voor u', want kroost wordt ook met de auto naar school
gebracht. Er wordt gemopperd en gescholden op het weer. In de herfst is
het nooit goed. Veel blad leidt tot slippartijen bij weg- en treinverkeer.
Even met de autowielen in de soppige wegberm zitten, kan de inleiding zijn
voor autocrashes met doden en gewonden. En klaart het dan een keer op, dan
krijg je vorst in de ochtend. Dan is het zoab-wegdek ineens zó glad, dat
haastige ochtendroutine-rijders tot hun verrassing in de vangrail
stranden. Het
leven in Drenthe is meer en meer op forensen en zakendoen georiënteerd,
dan op de traditionele landbouw. De loonwerker heeft een strak
werktuigenschema en de moderne boerin werkt ook op de klok, vaak in twee
banen tegelijk. Het seizoen 'als maat' is vervangen door de minutenwijzer.
De dagelijkse reis in de spits naar Assen, Groningen of Zwolle is korter,
dan de tijd die nodig is om die provinciesteden binnen te dringen.
Forensen kennen tot op de minuut nauwkeurig hun reisweg, inclusief omrij-
of uitwijkroutes. Het zou dus handig zijn, als dat in elk seizoen
hetzelfde bleef. Daarom ligt (slaapt?) er al een jaar een proefdek op de
N34 om zoab op te warmen, uit te spoelen of weet ik wat, om zulke
seizoensinvloeden weg te poetsen. Het scheelt een paar minuten en een paar
deuken in de vangrail. Je hoeft dan nog minder rekening te houden met de
seizoenen. In
november 1982 noteerde ik een typische plattelandsuitdrukking: "De
boeren wilt eerst de sloten vol, veur 't winter mag worden". Ik vond
het zo treffend dat ik hem opschreef, met plaats en datum erbij. Het is
achteraf bekeken de laatste keer geweest, dat ik bij gesprekken over 't
novemberweer zo'n duidelijke 'seizoensnorm' hoorde. November is nat en
hoort nat te wezen. Veertig, vijftig jaar geleden was het ook normaal dat
wegen tijdelijk onbegaanbaar waren en dat landerijen onder water kwamen.
Dat wist je en je had er maar rekening mee te houden. Nog is te zien hoe
sommige bebouwingen bij lage delen in Drenthe exact -dus droog- tot aan
een bepaalde hoogtelijn gebouwd zijn. Kijk bij Loon aan de rand, aan de
Zwarte Weg benoorden Lieveren en in Kolderveen plus Kolderveense
Bovenboer. Vanouds berekend op het natte seizoen. 't
Is november, de sloten zijn vol en de ganzen komen ook al in drommen over.
Pak de borstrok d'r maar bij.
eerder verschenen in 't Nieuwsblad van het Noorden, 07 november 2000
Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
|