Eenzame boom

Drenthe telt drie eenzame bomen, die je 'beroemde' eenzame bomen mag noemen. Eentje is zonder sporen na te laten de historie ingedoken. De tweede ging na een rijk leven gewoon dood en ligt er nog. De derde is twee keer gestorven en intussen geheel uit het zicht verdwenen. Het is niet ongewoon om aan individuele bomen extra aandacht te schenken. In zulke gevallen is er altijd wat mee. Het zijn dan opmerkelijke verschijnselen in het landschap die opvallen door postuur, vorm of een bijzondere functie. Nu is Drenthe niet zo rijk gezegend met kanjers van bomen, want hier zag men er vanouds gewoon een aantal kubieke meters hout in en meer niet. Bomen vielen meestal in de gebruikscategorie bouwhout en geriefhout. Daarvoor werden bomen op de brinken en langs wegen geplant. Daartoe werden de boerbossen onderhouden. Zelfs in een natuurlijk ogend bos als het Norgerholt staan wel wat eiken netjes op een rij. Verscheidene grote peppels en wilgen bij sommige dorpen zijn ook ooit gepoot voor de klompenmakerij. Gewoon gebruikshout. Des te opvallender zijn die paar beroemde eenzame bomen. 

Welke drie heb ik op het oog en waarom?

De eerste en de tweede zijn in een oogopslag te vinden, als je honderd jaar terugkijkt. Om precies te zijn op kaartblad nr. 222 Lhee in de Historische Atlas. De kleur is overwegend paars met wat plukken groen, beetje geel en wat wit. Dat wit stelt de escomplexen en de kampjes bij de dorpen voor, het geel is open stuifzand en groen is de bosaanleg. In het heidevlak liggen natte stukken, oppervlakten drassig veen of verspreide 'veenties'. Wat zandwegen scharrelen door die heide- en zandwoestenij met in de lage delen onbegaanbare drassige stukken.

Ergens in de onafzienbare vlakte, waar je makkelijk het spoor bijster raakt, staat een opvallende boom. Een baken voor de reiziger. Op de kaart staan ze als zwarte stip, met de simpele aanduiding 'Boom'. Bomen 'met stip' dus; eentje op een bult ter hoogte van het Lheeder- en Lheebroekerzand, de ander op de vlakte tussen Nuil en het toenmalige Zwartewater. Deze laatste is spoorloos verdwenen. De befaamde eenzame boom richting Lhee ligt nu eervol omgevallen, maar wat verloren in de later tot wasdom gekomen boswachterij. Hij heeft tientallen jaren mensen de weg gewezen en is aan de bijl ontkomen. Hij rust in vrede.

De derde beroemde eenzame boom stond half ingegroeid in het zuidelijkste van de twee hunebedden van Rolde. Deze taaie, kwarrige eik is enkele jaren terug doodgegaan, nadat allerlei plombes zijn leven nog gerekt hebben. Hij leefde echter voort in het embleem van de provinciale VVV, als symbool  van Drenthe. Tot en met 1999 tooide dit beeld het toeristische drukwerk van Drenthe. Nu de provinciale VVV is verdwenen, is het symbool ook losgelaten. Deze beroemde eenzame boom is voor de tweede keer overleden. Toch heeft-ie zaad gezet. Het nieuwe embleem van Noord-Nederlands Bureau voor Toerisme toont ook een groen boompje. Maar je kunt merken dat die club Friesland en Groningen erbij doet. Het nieuwe boompje staat wat scheef. Doordat er meer open land bijgekomen is, lijkt het of 't ook harder is gaan waaien…