Verhalen van Harmjan van Steenwijk

     


 

Op de grote stille heide

De zummer is op zien retour; ik duur het oe now wal te vertellen. De hete daagn met trillende verten in de zinderende zunneschien ligt achter oons. Van zukke daagn waor as de horizon blik te leven en wieder van oe vot schient te gaon, steeds nen stukkie wieder. Heel heinig an, asof he zich d'r veur schaamt dat he nich meer vaste ligt an de einder. Dee tied hewe dit jaor ehad.
Het wodt al wat harfstig; de liesterkral-len bint riepe en de spinnedraoden hej al in 't haor en um de oorn hangen. Mien gedachten goat terugge naor zonnen zummerdag waor ik mien eerste ontmoe-ting met meneer Willem-Henri Delhaas har. Ik kan better zeggen: den ontmoeting kreeg, of nog better: de ontmoeting opleup. Het is mie overkommen, wol ik mar zeggen. Daorum he'k d'r lange niks over zeggen willen.
Het gung ok vrömd. Stel oe veur, da'j oezölf trappeert op praoten in het wiede weg. Een gesprek voeren in de lucht, of met oen 'aandere ik'. Ie konnen wal schizofreen wee'm da'j in oezölf met zien beiden an de praot raakten. Zo is het begunnen en toen gung vanzölf wieder gangs. Hee zochten mie daornao op; meneer Willem-Henri Delhaas wus waor ik was, mangs wachtten hee mie al op. Aaltied en allennig op van dee hete daagen, as de zun op de heide brandde en de lucht trilde van de hette.
Ik zag hum nooit. Hee was onzichtbaar.

Het eerste contact, zo neum ik het maar ee'm, kreeg ik op 't Hijkerveld. Wied vot van volk en drokte har ik de ruumte ezocht um de kop leeg te maken en wat te prakkizeern. Oet het bos leup ik de schaopstal veurbie en heul dwars over de hei richting Diependal an. Het was warm en ik har het zweet al rap veur de kop staon.
Ik meenden ok dat het deur de warmte kwam, da'k wat veulde. Nen lichten drok teegn 't heufd, asof je tegen nen warme daamp oploopt. 't Gaf nog nèt ginnen zachten bons, mar d'r was nen soort materie den metgaf. Het leverde amper weerstand op en het har d'r wat van weg dat ik omzwaarmd wodden van iets dak nich zeen, mar wal marken kon. D'r kwam geluud oet. Het zee "Goedemmiddag, neemt U mij niet kwalijk dat ik U stoor". Een zachte stem, beschaafd en met een vleugje charme van olde tieden. Het, of hee zo te heuren, sprak U nog met een hoofdletter oet. Ik stun stil, keek um, keek in de rondte, keek omho-ge en zag nargens enig teken van leven. De zachte druk op mien harsen bleef. De stem vervolgde "Staat U mij toe dat ik me voorstel. De naam is Delhaas, Willem-Henri Delhaas. Sommigen kennen mij als William-Henri du Delhaez, maar dat was in mijn studententijd".
As vanzölf stak ik mien haand oet, um zien haand te schudden mar d'r was niks. Ik schaam-de mij veur dizze impulsieve reactie. De druk om mien kop wodden minder, ik zweetten ok nich meer mar kreeg kippenvel. Zeggen kon ik nog niks, mien krop zat dichte.
De beschaafde stem gung vedan " Ik stel voor dat we er even bij gaan zitten, indien U enige tijd voor mij wilt vrijmaken. Ik beloof U dat het geen verspilde tijd is." Ik zee tegen wil en dank "Accoord" en zochten nen hogere heidepol om daal te zitten. Toen ik zat, wodden alles rustig en 't kippenvel gung weer vot. De stem begon te vertellen.

Ik heb lange 'lusterd en het gekke is, da'k hum wal geleufde, maar zien verhaal nooit eerder heb dörven deurvertellen.
Het gung om nen heer van hoge kom-of, den lange tied in 't Noorden van het laand stationneerd was in nen deftige functie 'van aanzien'. In zienen carrière kwam he in Den Haag en later in Europese hoofdsteden terecht, waornao hee met pensioen kon. Toen trok he weer naor Drenthe, waor de grote heidevelden zienen speciale liefde kregen. De wiedte, de ruumte met zien roeme horizon en de rust die d'r heerste, gaf hum het geveul dat he achter het geheim van het leven kommen kön. Los van alle drokte en van kabaal, kon hee zich concentreren op hogere dingen dan stoet etten of politiek bedrieven. Ze hadden hum geerne in de Eerste kamer ezeen, of tot borgemeester beneuemd.
Meneer Delhaas wol allenig geestelijk hogerop. Al lopend boetenof, filosfeerde hee over de zin van het leven en de over het nut van de natuur. In de loop der jaoren kreeg he hinder van auto- en vliegverkeer. Zukswat nam algedurig too en d'r kwam niks betters veur in de plaats. Rust, ruumte en stilte wodden minder, de natuur kreeg op zien donder. Het tempo van leven wodden hoger, de kwaliteit van leven minder. Hee probeerden zich te onttrekken aan dee droktemakerieje en an storende invloeden. Het hef hum jaoren ekost, mar het is hem elukt. Hee kon zich totaal ofsloeten veur geluud en overlast. "Het gaf een licht gevoel", zee-he. Jaorenlang gung het wieder good, tot de drokte op de hei en in de natuur greuide. De heivlakten kwam op de schup, de ontginningen leuten onmeunig grote opper-vlak-ten hei opgaon in grösland, bouwland en dennenplantages. Toen de recreatie op streek kwam, nao de leste oorlog, wodden het drokker op de resterende stukken hei.
Willem-Henri Delhaas warkten an het opheffen 'van meerdere storingen' en het lukten hem om nen diffuse verschiening te wodden. "Men versleet mij geregeld voor een zogenaamd wit wief", zee Delhaas met een lachtje.
Op 't lest was hee totaal onzichtbaar. Dat bevol hum best. 't Probleem was, dat-he wal contact hollen wol met de wereld. Umdat-he boven de aardse werkelijkheid oetestegen was, was he onstarfelijk ewodden. Daor har meneer Delhaas zich geen rekenschop van egeem, zodat hee mangs op de hei 'even langs kwam' bie nen argeloze wandelaar. "Voor een goed gesprek". Umdat ik mien kop op 't Hijkerveld an het leegmaken was, kon he makkelijk ankommen.

Later bleek dat Willem-Henri Delhaas zich ok rap en geruusloos verplaatsen kon. Ik kwam hum teegn (dat heet: hee wochten-mie op) op de Kralose Hei, het Scharreveld en de Kale Duinen. As 't mar open stukken bint en warm weer.
Wie praot mangs ee'm en dan gao'w oons weegs. Oons leste gesprek was afelopen zummer. Hee zee dat hee met zien makkers overeensteming bereikt har. De onzichtbare macht zol zich nog duudelijk manifesteren, zee he.
Ik heb allennig mar elezen dat d'r weer graancirkels waren en dat d'r meer UFO's ontdekt waren. Zol het dat wezen?

Harmjan van Steenwijk

(Drentse Courant/Groninger Dagblad 29/08/96

 


Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.