Hemelwonderen

 

Afgelopen week zou er een hemelwonder verschijnen, een gigantische sterrenregen, maar door een gewoon hemelverschijnsel, bewolking, bleef het onzichtbaar. Volgend jaar om deze tijd is de Leonidenzwerm gewoon weer aanwezig, maar minder uitbundig. Het was opmerkelijk hoeveel drukte dit fenomeen opriep. Men sprak zelfs van een ‘sterrenstorm’.

Nouja, sommigen interpreteren thunderstorm (wat onweer betekent) ook als ‘donderstorm’. Zo máák je zwaar weer. En maar zoeken naar oorzaken, El Nino, broeikaseffect, gat in de ozonlaag of als vanouds ‘boze geesten’.

In de negende eeuw geloofde men heilig in ‘tovenaars’ (tempestarii) die zelf onweer en hagel konden maken. De missionarissen hadden een hele kluif aan het onderdrukken van dit bijgeloof. Want mensen spelen geen rol bij hemelverschijnselen.

Niettemin krijgen opmerkelijke verschijnselen aan het zwerk ook thans nog extra betekenissen. De maan is daarbij nummer een. Zeker op het platteland bij de landbouw, zoals Harm Tiesing al beschreef.

Kometen (waarvan Hale-Bopp in april 1997 onze laatst zichtbare was) hebben sinds mensenheugenis een voorspellende waarde voor de dood van keizers en koningen, plus gewone rampspoed. Het zeldzame hemelwonder noorderlicht (op 6 april 2000 nog verschenen) werd in Drenthe vroeger beschouwd als ‘bloed an de locht’, een voorteken van oorlog en ellende. Noordelijker volken verwachten er storm en/of een weersomslag van.

Bijzonnen (op 30 oktober zeer fraai) hebben dezelfde rol als de kring om zon of maan. Vallende sterren hebben geen plaats in onze beleving, in bijgeloof noch volksweerkunde. Er is geen Drentse sage of verhaal te vinden, waarin een sterrenregen een rol speelt. De sterrenhemel en het gedrag van sterren wordt meer door zeevaarders en eiland- of kustbewoners waargenomen en geïnterpreteerd.
In Drenthe blijven we met beide voeten op de grond. We houden het hier bij ‘dwaallichtjes’.

Harmjan van Steenwijk

eerder verschenen in de Drentse Courant/Groninger Dagblad, 23 november 2002

 


Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.