Scheuvelvreugd

 

Afgelopen weekend was het spekglad, op de weg vooral. Oorzaak sneeuw en zuidelijker ook nog ijzel. Even winter, met meer narigheid dan plezier. Vervolgens weer flinke dooi. Drie weken geleden haalde de winter dezelfde truc uit: even toeslaan, waarna invallende dooi.

Op 18 januari ging het echter om heldervriezend weer. Er kwam natuurijs en daarmee sloeg de koorts toe. Het ijs op meren, plassen en kanalen was nog onbetrouwbaar, maar duizenden schaatsgekken trokken uit heel Nederland naar fraai natuurijs. De handel draaide overal overuren om aan de vraag naar attributen voor de 'scheuvelvreugd' te voldoen.
De laatste snufjes, zoals 'kluunschaatsen met langlaufbinding' vlogen weg. Ook houtjes werden verkocht, maar het zijn de laatsten. Ze worden niet meer gemaakt. Bij sommigen raakt dat een gevoelige snaar, want de scheuvelderij op natuurijs is omgeven met tradities. Op houtjes zijn heldendaden verricht! 

Bijvoorbeeld het ondernemen van een lange tocht over meren, plassen en kanalen om als eerste aan te komen in een z.g. 'ijsherberg'. Deze vond je in het Noorden en in de Kop van Overijssel. Je naam kwam aan de erebalk en je verdiende er vroeger een worst mee. Ooit was het 'schaats ophangen' in zo'n herberg een traditie, waarmee schaatsers uit het ene dorp knapen uit het buurdorp uitdaagden.

De Leekstertak was een speciale trofee die schaatsers uit Leek mee terug namen. Je hoort er weinig meer van. In Muggenbeet (NW-Overijssel) is café-restaurant Geertien zo'n ijsherberg, die de traditie hoog houdt. Uit Zwartsluis vertrokken vijf man om naar Geertien te schaatsen. Twee van hen zakten door het ijs. Ze bereikten Muggenbeet wel, maar de laatste kilometers werd gelopen. Hun naam komt niet aan de balk. De traditie eist dat je schaatsend je doel bereikt. Een dag later haalden politie en ambulancediensten mensen van, en vanonder het ijs.

 

Harmjan van Steenwijk

eerder verschenen in de Drentse Courant/Groninger Dagblad, 10 februari 2001

 


Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.