Maangetijde

Het wordt ons sterk aangeraden in de periode - 'Zie de maan schijnt door de bomen'.  Met andere woorden, het jaarlijkse maangetijde is aangebroken. De maan is vast onderdeel van de feestelijkheden in december, te beginnen in november. Veel mensen worden zich nu weer bewust van dat stukje ex-Aarde, dat een belangrijke rol speelt bij uiteenlopende maatschappelijke zaken als de datum van Pasen, of het bijlichten van glimmende hondenkeutels. We weten al dat in 2003 Pasen erg laat valt. De maan 'gaat daar over', via een kerkelijke rekenregel van anderhalfduizend jaar terug. De maan gaat eveneens over sinterklaas en sinds kort gaat diezelfde maan ook over kerstbomen!

Naast geloof (Pasen en sinterklaas ook) zit er veel bijgeloof bij. Dat geloof aan krachten en invloeden van de maan op aarde is wijdverbreid en oeroud. En onuitroeibaar. De Babyloniërs riepen ver voor het begin van onze jaartelling, dat er overstromingen kwamen als de maan zich in dichte wolken hulde. Het Drents dialectwoordenboek meldt "Wie kriegt störm (of règen) as de maone nen balk in de bek hef" (een wolkenband voor de maan). En: "As de maone komp, die verjag de wolken". Regelrecht maanbijgeloof, net als bij de kleur of de vorm van de maan. Met nieuwe maan slaat het weer om, vorst bij opkomende maan duurt vier weken en "is de maan een schuit, dan valt daar water uit' oftewel, "as de maone op de rugge lig, komp er regen". De liggende maan zou ook weer water 'vast houden'. Dat hele spul komt uit de astro-meteorologische geschriften van de 16de eeuw, toen men overleveringen uit de 13de en 14de eeuw in gedrukte vorm uitbracht. In 2000 wordt deze oude koek nog steeds geslikt.

Er is een nieuw baksel in de maak, ook gebaseerd op geloof in de heilige krachten van de maan. Met name in Oostenrijk en Zuid-Duitsland wordt hevig gezwijmeld over het vellen van hout bij 'de juiste stand' van de maan. Omdat voor dit (door de houtboeren) geheiligde hout met geweldige eigenschappen (je woont veel gelukkiger in huis met 'Mondholz') hogere prijzen betaald worden, is het goede handel. De gekkigheid breidt zich uit, van houten vloeren tot 'brandbestendig' constructiehout. Als het maar bij 'de goede maanstand' geveld is, beschikt het over wonderbare eigenschappen. Vergelijkend onderzoek stelt niets voor. Een enkele boom is geen bewijs. Maar probeer eens voldoende, gelijksoortig bos te vinden met identieke groeiomstandigheden, waar je een grote, betrouwbare steekproef bij het kappen van hele hectaren kunt nemen? Het blijft bij beweringen en daarmee strekt de invloed van de maan zich uit over heel december. Van sinterklaas tot en met kerst. Er worden kerstbomen aangeboden 'aus Mondschnitt'. Duurder, maar ze houden hun naalden 'gegarandeerd langer'. Op de soortenlijst staan echter vooral de langer houdbare soorten kerstbomen. Geen fijnspar, die binnenshuis gauwer naalden 'ritselt'.

Als je die maanhout-gekte leest, krijg je het gevoel dat je beduveld wordt. Je wordt een soort dief van eigen portemonnee - en dan klopt in het Drentse dialect alles weer. 'Maonholt' is hier nog gewoon bij maanlicht gestolen hout.

Jan Tuttel

eerder verschenen in 't Nieuwsblad van het Noorden, 21 november 2000

 


Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.