Verhalen van Harmjan van Steenwijk

     

't Witte Wicht van Eursinge

Aj 't zölf nich ezeen hebt, hej het mar te geleuven. Wel het nich geleuven wil, mostert wat as 'Ach, dat volk hef aajt wal wat te neuln. Spoken bestaot nich". Mar toch: der wodt epraot over nen verschiening, mar ie könt der nog geen kop of steert an ontdekken. De enige vastigheid was de anduuding: het Witte Wicht van Eursinge.
Der was mar één aander ding biezunder en dat wussen allenig leu met belangstelling veur sagen en legenden, met nen bookenkast den dikker was dan biebel en boeketreeks. Zee hadden eem in Sinninge ekeken en ontdekt dat het um 'n onbekend verschiensel gung. Kiek, in zukse gevallen wodt zo'n praotje oet de buurt interessant. Zol der tòch nich wat van waor wezen kunnen? Ze heinig an wodden der wat umvraogd hoo lang dat zogenaamde Witte Wicht al bekend wezen mus? Wat oldere leu wodden bevraogd. Dee der wal wat van heurd hadden, konnen zich nich herinnern dat het veur de oorlog al zo west was. Ok nen oldsten in de buurt zee dat. "Nee heur", zee he, "as keend was ik ja zo aldernaost schietens benauwd veur spoken, witte wieven en aal zukswat, da'k het wal metkregen har as der zo'n vrömd 'Wit Wicht' bestaon har!".
Van dee tied of ontstun der nen kleen gezelschap, dee het onduudelijke verhaal over het Witte Wicht van Eursinge serieus nam. Ze wollen op underzeuk oet. Het eerste jaor gebeurden der niks.

Pas in de hete zommers van de leste jaoren begun het Witte Wicht van Eursinge zich weer zeen te laoten. Geert Struick gaf nen betrouwbare beschrieving.
Op nen mooie aomend leup he op de Eursingerlaan. Van het olle Duutse hospitaal (dat onderdeel wodden is van de volkshogeschool Overcinge) löp nen smal padje binnendeur naor het Huis Overcinge en wieder naor de Tweeloërhof.
Het slingert um de tuin van het Huis Overcinge hen. "Ik schruk dervan. Inenen was dat witte ding der. Het kwam lopend of zwevend, dat kuj nich zeggen, vanachter de schuur met de grote zaal van Overcinge en volgden eem het pad mien kaant oet. Toen de gedaante mie gewaar wodden, stun het stil, reup wat dat ik nich verstaon kon en losten toen op", aldus Geert Struick. Hee vun 't op nen vrouw lieken, in het wit. Geen old gewaad of zo en ok gin zuuver wit. "Ik kreeg het der kold van. Op dizzen zummeraomend leek het of het vreur. Het wodden ok inenen doodstil, alleen dat roopen van het witte wicht koj heuren", vertelden Geert.
Naotied is het Witte Wicht vaker signaleerd. Ze kwam aajt vanof Overcinge en wol richting Eursingerlaan, mar immer over het binnenpad. Nooit nen aandere kaant op. Leu dee dicht genog bie het Witte Wicht waren ewest, rapporteerden steevast dat het ieskold wodden en doodstil. Op heur kleren zaten vlekken.

Der wodden naovraog daon bij de vroggere warkers op Overcinge. Wusten ze dervan? Het hoge woord kwam der oet. Ze wusten dervan, mar hadden alles verzwegen um gin klandizie kwiet te raken. Ze deuden gewoon of het Witte Wicht nich bestun. Het mut omstreeks 1995 begonnen wezen. Binnenshoes was het Witte Wicht verschenen op de grote trap, in de vestibule achter de hoofdingang. Ze vleug aajt de trap of, deur de boetendeur vot. Gewoon dwars der deurhen, de binnenplaats over en de poort oet. Ok dwars deur de dikke holten deur met de iezeren klopper. En nog wat: den monumentale holten trap kraakt aaltied en eeuwig, mar nooit as het Witte Wicht der of kump. Ze hef een wit uniform van olle snit, dat wussen ze wal zeker. Mangs harren ze heur ok roopen heurd, mar het was gin Nederlands west. Ze hadden de indruk dat het Witte Wicht op de vlucht was. Zo'n haost har ze aajt om vot te kommen oet Overcinge.

Het ploegje leu dat de verschiening van het Witte Wicht van Eursinge onderzochten, hef korteleden verslag oetbracht. In beperkte kring, wieder wet gineen het. Dit is de enige publicatie daorover. Het drama dat der achter zit, is slim genog. Hier is de waorheid over het Witte Wicht van Eursinge, de zwevende geest tussen Huis Overcinge en de Eursingerlaan. Het is gebeurd in oorlogstied. In de Tweede Wereldoorlog is der bie Havelte nen onmeunig groot vleegveld anelegd deur de Duutsers. De startbaan, de rolbanen, de opstelplaatsen van vleegtuugen in de Havelterbarg en wat Duitse huuzen met dikke muren bint allemaol nog weer te vinden. De Duitsers spraken van 'Flugplatz Steenwijk'. In het Huis Overcinge zat nen Duuts hoofdkwartier. An de Eursingerlaan was nen compleet hospitaalcomplex, met medische staf vanzölf. Een verpleegster kwam oet Sankt Wendel (in de Pfalz) en zee har belangstelling veur de historie van het grote hoes. Het geslacht Kymmell dat tweehonderd jaor op Overcinge woond hef, kwam ok oet de Pfalz, bie Zweibrücken vot. De zeekenzuster wus dat en daorum allent al vun ze het Huis Overcinge prachtig. Heur wark was in het hospitaal, mar as ze de kaans kreeg kwam ze geern in het olle hoes. Dee kans kwam weer toen ze oetneugd wodden veur nen feestje van stafofficieren. Dat is heur leste leuke aomend wodden; nich heur leste visite an Huis Overcinge.
Het feestje leup verkeerd. De soldaoten wodden dronken en hitsig en wollen meer doon dan heur anstun. Met verscheiden man hebt ze probeerd heur te verkrachten, mar ze kon nog nen kapot wienglas in de ogen van zo'n SS-zwien drukken. Dat blooden as nen gek en ze kwam der onder te zitten. De rest van de dronken bende hef heur toen bont en blauw slagen en de trap ofgooid. Daor brak ze de nekke en was op slag dood. Het veurval is stil eholden en alle betrokken officieren bint naor het Oostfront stuurd.

Heur geest is teveurschien kommen umstreeks de viering van vieftig jaor bevrijding. Ze verschient op de trap, waor ze dood kommen is en vlucht Huis Overcinge oet naor het vroggere hospitaal. Daor kump ze nooit an; veurtied lost de gedaante zich op.
Ze rop aajt iets van "Hau ab. Pfoten weg!", mar 't helpt heur nich meer. De verongelukte Duutse verpleegster leeft noe vedan as het Witte Wicht van Eursinge, al is heur keurige witte uniform wat vager ewodden. De bloodvlekken zit der nog wal op.
Ze verschient mangs tussen Huis Overcinge en de Eursingerlaan. Ze hef de kolde van de dood um zich hen hangen. Aj het Witte Wicht van Eursinge vernemt, lik het asof het vrös.

Harmjan van Steenwijk

(Drentse Courant/Groninger Dagblad 11/03/98)

 


Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.