Verhalen van Harmjan van Steenwijk

     


 

De kracht van de bulten

Der was es nen femilie den al jaoren in Drenthe op vekaansie kwam, zeg mar dat ze Janssen heetten. Ze kwamen oet de Randstad vot; zo oet zonnen polder waor as ze aajt benauwd bint veur hoog water boetendieks. In de Olde Lantschap zochten ze rust, ruumte en nen schier landschap um in te fietsen en te lopen. Ze waren vaste gast in nen femiliehotel in een van de Drentse toeristendorpen, waor ze 't merakel naor de zin hadden.
Ze fietsten aajt met VVV-toeristenkaarten, waor verscheiden biezunderheden opstunnen. Nich genog, want biezondere beume of 'Dikke Stenen' en zukswat koj der nich op vinden. Hunebedden en grafheuvels stunnen d'r wal op; de familie Janssen wus al dat dee bultjes tumuli heetten. Waor nen stel van dee bulten bij mekaar lagen, zoas in het Tumulibos bie Rolde konnen ze de archeologi-sche monumenten wal weerkennen. Met de hunebedden hadden ze ok gin meuite. Het hef nog wal veer, vief jaor edoerd, veur ze deurhadden dat hunebedden aajt dezölfde kaant op ligt.
Dit jaor wol de familie zich wat meer bezigholden met de olle prehistorie van dizze streken. Drenthe barst ja van de hunebedden en grafheuvels, dus daor zollen ze meer noar oetkieken. Va en zeun Henkie zollen der wat over lezen gaon. En boetendat: d'r zaten nog geheimen zat roond de grafheuvels. De literatuur har het aajt over gleunige kerels, blauwe lichies en rare snuiters bie de grafbultjes. Henkie en zien va zollen wat interessants oetzeuken en dan zol de familie d'r hen fietsen. 'Tour de tumuli' neumden ze heur oetstapje.

De beide heren gungen an 't wark. Ze pakten de kaart en snuffelden alles of. Waor stunnen of lagen dee tumuli? En wukken zollen nog verbörgen geheimen hebben? Of, zoas Henkie vreug: "Waor kuj nog wat beleven?".
Bie Odoorn haj 't Eppiesbargie, maar den lag midden in de mais en daor was gin lol an. De Galgenbarg bie Sleen lag pal tegen nen asfaltfietspad an en daor zollen de aardgeesten wal votwezen. De Offerbarg bie Kamps te Deurze lag achter prikkeldraod, wied van de weg of en was daormet onbereikbaar. Ze prakke-zeerden wieder met de neuze op de kaart. In 't Valtherbosch tegen Emmen an, ontdekten ze grafheuvels en hunebedden tegelieke. "Daor mut wal wat loos wezen", zeeden ze tegen mekaar; "Wie gaot hen kiek'n".
"Veurverkennen" zee va Janssen, den vrogger bie de infanterie ezeten har. Beiden stapten in de auto en toerden hen Emmen. Deur een onnavolgbaar navigeren umreden van wegum-leggings en nieuwbouwwieken, inclusief wat verkeerde wegen inrieden, waren ze 't spoor rap biester. Va Janssen wodden good hellig en Henkie har nen rooie kop, mar heul zich koest. Hoe ze 't veur mekaar kreegn blif duuster, mar ze raakten oostelijk van Emmen en besleuten dat het daor wezen mus. In de Emmerdennen, bie Klein Zwitserland zochten ze naor grafheuvels. Bulten zaand zat, maar ze stunnen toch in twiefel. As d'r mar een bret staon har met 'Archeologisch monument'. Beide heren Janssen gungen met nen kwaoie kop weer terugge naor 't hotel. Ze melden heur bevindings: "Waardeloos, niks te zeen doar en ie raakt ok de weg kwiet daorzoot".

De familie wol toch grafheuvels in heur vakantiepakket en dus mussen va en zeun weer op de kaarte an 't koekeloeren. Bie 't nationaal park Dwingelderveld vunnen ze de anduuding 'grafheuvels' bie 't Anserpad en eem wieder ok bie 't Noordenveld neust het Smitsveen.
"Nieuwe ronde, nieuwe kansen", reup Henkie en zee tegen zie va "Komop va, wie gaot vedan veurverkennen". 't Jonkie leerde snel. Va Janssen wol wal, mar dan wol-he ok de tumuli 'oettesten op effect', zoas hee dat neumden. Henkie reuk avontuur.
Zien va deu toen wat geks. Hee nam zien vrouw het zulvern kruuske van 't kettinkje of, dat ze um de hals dreug. Dat stak-he bie zich. "Ie weet mar nooit", was zien enige opmarking.
Henkie wodden der op oetstuurd om nen kopperen stang op te scharrelen bie de hotelgarage. Hee kwam terug met nen olle traptreden-roe oet massief kopper. Hee vreug waarveur dat was? " Umreden van 't contact met de groond. Kopper geleidt onmeunig good en dat hej in de buurt van grafheuvels neudig", was 't antwoord. Het was duudelijk dat het ernst wodden met de Janssens en de tumuli. Het 'veurverkennen' veur de familie-trip dreeiden oet op nen serieuze onderneming. Moe Janssen vreug veur alle zekerheid of ze veurzichtig waren en gin gekke dingen deuden? Pa en Henkie keekn beiden achterum over de scholder met nen blik in de ogen van 'vrouwleu...' en trokken vot. 't Vakantiehotel oet, richting Dwingelder-veld.

Het was wat daampig den dag en 't motterde wat. Ze zetten de auto op de parkeerplaats in 't bos en leupen een bospadje naor de schoapskooi. Daor rechts langs de bosrand en 't padje bie 't Smitsveen in, de hei op. En daor was 't zeuken, want de grafheuvels waarn veur 't ongeoefende oog nich makkelijk te ontdekken.
Va Janssen wodden grammietig en vleukte of dee "rötterige, verdomde aardgeesten in dee verrekte grafheuvels hun stomme hassens eem wollen laoten zeen". Henkie mus met zien kopperroe in de heigrond prikken en va heul het zulvern kruus hoog veur zich.
Der was nen moment van deepe stilte, in de nevel beweug niks. Henkie keek naor zien va, den ingespannen langs 't kruuske de hei op tuurde. Asof he wat bespeur-den.
Zowat tegeliek gaven beide manleu een kreet van schrik, gevolgd deur een gegil van pien. Beiden leuten kopper en zulver los en grepen met de ene haand heur andere haand beet. In een flits trok de nevel eem vot en zagen ze 'n blauwig schiensel verdwienen.
Va Janssen en Henkie hadden heur haand verbrand. Henkie har nen rooie inbranding waor he de kopperstaaf vastholden har. Zie va had nen kruisteken als braandwond in de palm van zien haand. Het zulvern kruuske en de kopperen roe waren inenen gleunigheet wodden. Waorum en hoe? Dat is tot op heden onbekend.

Harmjan van Steenwijk.

(Drentse Courant/Groninger Dagblad 06 & 10/10/97)

 


Copyright 1995 - 2008 Han Tuttel. All rights reserved.
This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed in any form, including digital,
without the prior consent and written agreement by the author.