Goeiemiddag, u bent bij het informatieve programma 'Van Dingen en Deuntjes'. Bij de oktoberaflevering 2001, en dat is nummer 46 in de reeks uitzendingen. Voor trouwe luisteraars zit er iets van herkenning in, want in oktober 1999 ging dit programma over 'Dranken en drinken'. Na een minuut of twee tekst over wijn, schakelden we toen over naar sterkere dranken, naar het gedestilleerd.. Het verhaal over wijnen lieten we verder rijpen. Dat heeft nu twee jaar geduurd.

Dus: wàt gaat vandaag over de tong? Het gaat vandaag helemaal en alleen over wijn. Over wijnen (meervoud) eigenlijk, want geen wijn is gelijk en wereldwijd bestaan er duizenden soorten wijn.. Het enige overzichtelijke is de kleur van wijn. Je hebt witte wijn, rode wijn en rosé. Nouja, de witte wijn kan in kleur variëren van goudgeel tot een groenige weerschijn. Rode wijn kan lichtrood zijn tot fonkelend dieppurper. Rosé is gewoon tussen rood en wit in. Verder heeft officiele wijn puur druiven als grondstof, maar je kunt ook wijn maken van andere vruchten. Als ze maar suikers bevatten die kunnen worden omgezet tot alcohol. En ik weet toevallig van een proeverij, dat bijvoorbeeld de Zeeuwse kersenwijn perfect smaakt. Die vruchtenwijnen laten we dit keer ook gewoon liggen 'voor later'.

Het gaat dit uur over de èchte wijnen, de alcoholische drank (meestal 10-12%) gemaakt van zondoorstoofde druiven. De wijn die al duizenden jaren bekend is. Een van de eerste karweitjes die Noach na de zondvloed deed, was het planten van wijnstokken. En hij had het al zo druk. Archeologen kunnen bewijzen dat de wijnbouw minstens 6000 jaar oud is. In de graven van Egyptische heersers zijn al wijnkruiken en afbeeldingen van het wijnmaken gevonden. Het drinken van wijn is -zeg maar- 'van alle tijden'. Je zou dus kunnen zeggen - wijn en wijnmaken is 'oude kost'. En wat valt daar in hemelsnaam nog voor nieuws over te melden? Het alcoholpercentage ligt vast, want dat gistingsproces en de omzetting van suikers naar alcohol stopt vanzelf bij een percentage van 12-14%. Andere wijnen als port en sherry met een hoger alcoholpercentage (port 20%, sherry 15%), zijn 'aangesterkte' wijnen. Zij krijgen bij de bereiding een extra scheut alcohol. Maar ook dát is een vast gegeven. Dat je druiven nodig hebt is overbekend. Maar: hier duikt wat nieuws op.

Wijn volop

Er zijn nieuwe wijnlanden die met nieuwe druivenrassen pionieren. Er wordt intensiever gezocht naar ziektebestendige rassen, waar niet zoveel bestrijdingsmiddelen overheen gejaagd moeten worden. Er worden druivenrassen gekweekt die in koelere klimaten kunnen gedijen. Oude Franse tradities en oude regelingen over aanplant en vinificatie bijvoorbeeld, gebaseerd op wetten van 150 jaar geleden, worden in andere delen van de wereld opzij gezet. Daarom is er sprake van 'nieuwe' wijnlanden, die met moderne manieren van wijnmaken stormenderhand de wereldmarkt veroveren - met goedsmakende wijnen, waarvoor de consument nog meer wil betalen ook!.

Het drinken van wijn, vroeger een privilege van adel, kerkelijke ambtdragers, goedboerende kooplieden en burgerlijke gezagsdragers, is in de westerse landen geheel gedemocratiseerd.  Iedereen kan zich veroorloven wijn te drinken. En kan zich veroorloven een keuze te maken uit een geweldig aanbod. Nederland alleen al importeert ca. 3,4 miljoen hectoliter wijn. In 2000 bedroeg de omzet van wijn 3, 15 miljard gulden. Kortom; wijn is 'geen kattenpis'. U hoort straks meer over oude en nieuwe wijnlanden, soorten en smaken van druiven en wijnen, over  wijn en gezondheid (met de 'Franse paradox'), het sociale element bij het drinken van wijn en nog veel meer. Maar eerst wat sociaals: met in het refrein van de muziek 'drinking red wine' bij 'a little conversation'  door Simon in 'That was your mother'

Simon op de CD Graceland met 'That was your mother' met de herinneringen van een jonge handelsreiziger en zijn praatjes en ontmoetingen bij wat rode wijn. Verteld aan zijn zoontje, nadat zijn leven er anders uit was gaan  zien. Mooie muziek.

Wijn en het sociale contact

In ons wijnverhaal geeft dat mooi aan hoe wijn past bij een sociaal contact, als het er ongedwongen en ontspannen aan toe gaat. In de landen waar wijnen geproduceerd worden, is dat vaste prik. Geen cafétafel zonder wijn en als je in Frankrijk op visite komt, wordt een fles goede wijn opengemaakt. Onze volwassen kroost die jarenlang in Frankrijk woonde en werkte, kreeg een keer visite van de buren, tevens huisbaas. Zij wilden de ouwelui uit Nederland ook wel leren kennen. Oorspronkelijk kwamen de buren uit een andere streek in Frankrijk en ze namen als geste dus wat flessen beste wijn uit hun geboortestreek mee. Ik meen me vaag te herinneren dat deze producten meehielpen om tot diep in die zomernacht steeds beter in het Frans te converseren. Maar, zoals gezegd: erg scherp is de herinnering ook weer niet…

Het is wel zo, dat inboorlingen van bepaalde wijnstreken prat gaan op de lokale wijnen. Je krijgt dan de kans om ze ook te proberen. Dat is een aangenaam werkje, omdat deze soorten vanwege hun kleine productievolumes niet geëxporteerd worden. Hier krijg je ze amper. Op doorreis naar Zuid-Frankrijk overnachtten we eens in een klein plattelandshotel, dat door een jong Engels stel gedreven werd. Het liep onverwacht vol met gasten die -net als wij - niet gereserveerd hadden, zodat geplande stofferingswerkzaamheden halsoverkop uitgesteld werden. De kok improviseerde in overleg met de internationale klandizie een variant op wat de kaart normaal bood. En er werd een regionale wijn geschonken, een Touraine, die een meer dan perfecte combinatie vormde met de omgeving, de gelegenheid, het diner en het gezelschap. Pas veel later zagen we die wijn ook op de Nederlandse markt.

Ook elders kan je dat overkomen. Op werkbezoek bij nationale parken in de Alpen waren we ook een dag of wat bij collega's van de Hohe Tauern in Oostenrijk. We aten in ons hotel, dat door hen was aanbevolen. De wijnkaart toonde Franse, Duitse en Australische wijnen, maar ons gezelschap Noorderlingen dronk -weer op aanbeveling van lokale kenners - de eigen Oostenrijkse rode wijnen, een Portugieser en een Trollinger. Uitermate smakelijk en uitermate betaalbaar.

Democratisch drinken

Terug naar het vaderland. Daar is in de afgelopen halve eeuw is er een grandioze ommezwaai gekomen in het nuttigen van wijn. Wijnglazen in de uitzet van pasgetrouwden zijn van na de oorlog (WOII). Wijn was voor officiele gelegenheden of voor de gegoede stand. Zij beschikten over 'deftige' glazen, van kristal liefst nog. Als 'iemand anders' al wijn dronk, dan meestal uit een verkeerd glas. Tegenwoordig beschikt men vaak over de hele collectie goede glazen voor de witte  wijn, de rode wijn, de port en sherry en vaak ook nog champagneglazen. Het stadium van rosé in limonadeglazen is verleden tijd. De groene roemers, die onze voorvaderen-bestuurderen gebruikten om op belangrijke besluiten of contracten te klinken, bestaan ook nog. Je drinkt er bijvoorbeeld Duitse wijnen mee.

Ik elk geval is het drinken van een glas wijn binnen een paar decennia gemeengoed geworden, in België wat eerder dan in Nederland. De kennis van wijn is toegenomen. Iemand die pocht op zijn opgeslagen wijn, die dan uit Beaujolais of  witte Moezelwijnen blijkt te bestaan, is zeldzaam geworden. De ommekeer in de wijnconsumptie wordt voor een groot deel toegeschreven aan de huidige generatie 'babyboomers', de 50plussers. Het is de belangrijkste groep consumenten. Deze generatie wil kwaliteit en volgt trends. Het gaat niet speciaal om de wijnkennis en de status,  maar om het genieten. Het is anders geworden, zoals het volgende nummer van Johnny Blenco bewijst.

Een beeld van vroeger: 'Rode rozen, rode lippen en rode wijn' door Johnny Blenco.

Toch doet de naam Blenco me niet aan wijn denken. Als oud-dienstplichtig militair eerder aan het 'blencoën' van je koppel en enkelstukken van het uniform. Blencopoets zat in een blikje dat je eerst in de fik moest steken, eer het smeerbaar werd. Niks wijn, die Blenco. In 1963 kreeg je als dienstplichtige wel wijn geschonken als je tijdens dienst met de feestdagen met het hele squadron in de mess at. Ook het diner ter gelegenheid van 50 jaar Kon. Luchtmacht werd opgeluisterd met de bijbehorende wijn. De meest eigenaardige feestmaaltijd, bij een andere organisatie overigens, bestond uit boerenkool met spek en worst,  vergezeld door  glas stevige rode wijn. Niet een voor de hand liggende combinatie, maar hij staat als zeer geslaagd in de herinnering bijgeschreven.

Wijn 'bij het eten'

Wijn 'hoorde' aanvankelijk vooral bij de maaltijd. Voor de aardigheid een glas wijn drinken was uit den boze voor de gemiddelde medeburger. Toen de eerste 'slobberwijnen' in kartonnen verpakking of in een plastic vaatje in bulkvoorraden bij een grootgrutter te koop kwamen, kon iedereen 'wijn bij het eten' hebben. De kwaliteit was matig of minder, en de koppijn daarna genoeg of teveel. Teveel sulfiet in de wijn was een bekende koppijnveroorzaker. Te goedkope wijnen uit landen waar men nog de kwaliteitsinhaalslag moet maken, willen dat effect nog wel eens hebben. De meeste aangeboden wijnen in de reguliere handel leveren geen rare gevolgen meer op. De kwaliteit is stukken verbeterd. Dat moet ook wel, gezien de consumptie. (Over de wijnschandalen hebben we het straks nog)  In Nederland drinkt zo'n 42% van de bevolking alcoholhoudende dranken (een percentage dat jaarlijks een procent minder wordt). Bier staat daarvan met 19,1% op de eerste plaats, gevolgd door 15,3% wijndrinkers. Daarna volgt gedistilleerd met 10,2% en aperitieven met 2,8%.  In 2000 dronken Nederlanders gemiddeld 18,8 liter wijn 'per kop', herstel: per hoofd van de bevolking.. Rode wijn heeft de voorkeur, met 2/3 van de consumptie.. Het gebruik neemt toe en dat van witte wijn neemt af.  Misschien omdat het drinken van wijn bij de avondmaaltijd en ook gewoon 's avonds een glaasje wijn toeneemt.

De meeste wijn voor thuisgebruik wordt betrokken via de supermarkt (81%). Je ziet daar dan ook meer en meer duurdere kwaliteitswijnen opduiken. De  goedkope wijn in kartonnen pakken zie ik eigenlijk niet meer. De slijter heeft een aandeel van 16% in de wijnverkoop. De rest van de aankoop gebeurt anders. Men haalt zijn wijnen dan bij speciale handelshuizen, wijnkoperijen, wijnclubs of importeert zelf. In sommige landen is het drinken van wijn een normale zaak. Het hoort bij een bepaald activiteiten patroon. Een mooi voorbeeld daarvan levert het volgende Duitse 'Wanderlied' op, met de aanmoediging 'Brüder lasst die Gläser klingen' want van het lange staan wordt de wijn maar zuur. Van de 30 jaar  oude LP 'Hinaus in die Ferne' het Wanderlied "Auf die Lüneburger Heide"

De vrolijke wandelaars op de Lüneburger Heide moeten hun glas leegdrinken, aldus het Rolf Berry Chor met het Roland Trio en Jeugdkoor van Vera Schink, begeleid door de muziek - en ritmegroep van Klaus Barek. Grappig is, dat ik op de Lüneburger Heide, in het dorpje Wilsede, juist de frisdrank 'Apfelschorle' heb leren kennen als ideale dorstlesser bij hete dagen. Ook weer op aanraden van collega's bij het natuurbeheer ter plaatse. Zo leer je nog eens wat op reis.

Soorten en smaken

Terug naar de wijn, want de zangers hadden het over de Muskatellerwein, waarvan de druif in de Elzas bekend is als de Muscat d'Alsace U weet dan al dat het een witte wijn is, genoemd naar het type druif. De Oostenrijkse wijnen Trollinger en Portugieser hadden ook een druivenbenaming.  In Duitsland is de Trollinger beter bekend als de Frankentaler. Noem je de Spätburgunder erbij, dan heb je de drie soorten blauwe druiven die worden aangeplant voor de rode Duitse wijnen. Een minderheid vergeleken met de witte wijn, waarvan de Riesling, de Sylvaner en de Müller-Thurgaudruif samen met 65% de basisingrediënten zijn. In de Elzas moet de naam van de druif op het etiket vermeld worden, zodat je dan de Gewürztraminer drinkt of een Riesling. De Edelzwicker uit de regio is weer geen druivennaam, maar bestaat uit een 'blend'  van druivensoorten als Sylvaner, Pinot blanc en Chasselas. Het is wel een goede frisse zomerwijn ( die ik notabene heb leren kennen bij vergaderingen in Amsterdam, met een middagpauze in café 'de Bruiloft van Kana' aan de Oudezijds Achterburgwal, meen ik).

Nouja, als we naar de Franse wijngaarden gaan, zien we dat in de oude regio's de aangeplante druivenrassen aan voorschriften gebonden zijn. In het wijngebied Bordeaux ('s werelds grootste streek voor wijnen met een beschermde herkomstnaam) staat de Cabernet sauvignon, als basis voor de rode wijnen. Verderop in 't district Saint-Emillion, waar ook de bodem anders is, voeren vooral de Merlot en de Cabernet franc de boventoon. In het aangrenzende Pomerol is vooral de Merlot de smaakmakende druif. In Chili is de Cabernet sauvignon trouwens een perfecte wijndruif gebleken.

Zuidelijker in Frankrijk heb je Cahors, met soms donkerpurperen wijnen. Daar is dan de Auxerrois (of Cot)  de voornaamste druivensoort. Het is een Malbec-druif, die je in de Bordeaux weer amper tegenkomt. Dat is het leuke van de diverse wijnen, per regio en per district kunnen er andere soorten druiven aan ten grondslag liggen. Soms krijg je dan een hele aparte smaak, die afwijkt van wat je gewend bent. Dat komt voor bij de wijn op Sicilië,  die van eigen eilanddruiven gemaakt wordt. De meestgebruikte blauwe druif heet Nerello.

Het zijn zo maar wat voorbeelden van de geweldige variatie, die wijn drinken en 't leren kennen van de wijn zo 'lekker interessant' maken Bepaalde wijnen zitten wettelijk beschermd vastgebakken aan hun herkomstgebied. Sherry, Port en Champagne kunnen onder die namen niet buiten hun eigen gebied gemaakt worden. Zo komt de mousserende witte champagnewijn uit 'de Champagne', gemaakt van de Pinot noir, Chardonnay en de Pinot meunier. Deze 'koning onder de wijnen' is, en wordt veelbezongen. Hier twee keer achter elkaar: Sailor als laatste met 'A glass of champagne' en nu eerst Victor Lazlo met Champagne and Wine

Champagne, bezongen door Victor Lazlo en door Sailor.

Het aardige is dat de doorgaans witte Champagne gemaakt wordt uit de most van 2/3 blauwe druiven en 1/3 witte druiven. De beroemde wijn is afkomstig uit Frankrijks noordelijkst gelegen wijngebied, waar de gemiddelde temperatuur slechts één graad Celsius boven het minimum ligt, waarbij wijnbouw nog mogelijk is. Nu kan daar ook verandering in komen, want er spelen tegenwoordig twee zaken die daarop van invloed kunnen zijn.

Nieuwe wijnbouwmogelijkheden

Eerst de klimaatopwarming op onze breedtegraad, waardoor de risico's van een noordelijker wijnbouw minder worden. Vroeger, in warmere klimaatsperioden, werden er ook wijndruiven geteeld. Het tweede element is de ontwikkeling van nieuwe druivenrassen, die beter resistent zijn tegen ziekten en die ook in een minder zonnig klimaat kunnen gedijen. Ze kunnen dus noordelijker worden verbouwd. Nu liggen in Zuid-Zweden goede wijngaarden, terwijl enkele decennia terug de noordgrens van de wijngaarden in Nederland in de zone tussen Maastricht-Nijmegen lag. De noordelijkste wijngaard in Nederland ligt nu in Donderen, voorzover bekend. Volgens de recente berichten doen de nieuwe rassen Rondo en Regent het goed. Hun oogst doet niet (meer) onder voor traditionele druivenrassen als Merlot en Cabernet. Eigenlijk zou je Nederland dus ook kunnen rekenen tot de z.g. 'nieuwe' wijnlanden in opkomst, ware het niet dat het geproduceerde volume nog niets voorstelt, vergeleken bij de massa wijn uit de rest van de wereld. Maar toch - binnen een jaar of vijf, zes heb je toch wel een 100-150 commerciële wijngaarden in Nederland. Onder meer in de provincie Zeeland zit er groei in deze tak van landbouw.

Voor we over nieuwe wijnlanden praten, zetten we de 'traditionele'  wijnlanden even op een rij. U kent ze wel: Frankrijk, Duitsland, Spanje, Italië. De 'nieuwe' wijnlanden, zonder oude tradities en vastliggende reglementen van heel lang terug, zijn Zuid-Afrika, de Verenigde Staten van Amerika, Chili en Australië. Dat zijn de exporterende wijnlanden met enig volume. Ook Argentinië is in opkomst en er staan d'r meer te trappelen om mee te doen. Wijnkopers en wijnkenners konden al mee met een georganiseerde vakreis naar Oekraïne. Dus wie weet?

In de nieuwe wijnlanden wordt modern gewerkt. Wijn wordt gemaakt door goed opgeleide wijntechnologen, die meer commercieel dan traditioneel werken. Ze brengen de wijn eerder op smaak, zodat de productie minder lang renteloos ligt. Nieuwe wijnmakers werken voor de markt van mensen die graag wijn drinken, niet voor een kleine groep kapitaalkrachtigen die wijn opleggen als belegging en statussymbool.

Hun wijnen slaan goed aan;  ze zijn ook gewoon goed en vaak van contante kwaliteit waar het constante klimaat in Californië, Chili e.d.ook aan bijdraagt. De moderne wijnmaker in de nieuwe wijnlanden experimenteert ook met diverse druivenrassen, qua groeimogelijkheden en kwaliteit. Men richt zich meer op kwaliteit dan op hoeveelheden. Dat werpt vruchten af, want je ziet ten eerste hun wijnen hier overal in de schappen komen en ten tweede -niet onbelangrijk - de consument wil er voor betalen. De duurdere Californische merken worden grif gekocht. Van de in Nederland geconsumeerde rode wijnen kwam vorig jaar 23% uit de nieuwe wijnlanden. Bij witte wijn lag dat bij 10%. We doen nog een oude rode slobberwijn in de aanbieding, eentje waar je je verdriet bij wegdrinkt: Imca Marina met 'Vino, waar blijft de wijn?'

Steeds een 'lady' blijven, al stroomt de rode wijn met liters naar binnen: Imca Marina met 'Vino, waar blijft de wijn'.  Een klassieker intussen. Maar 't gaat over wijn uit een traditioneel wijnland, uit de tijd, toen Australië nog niet eens met wijn op de Europese markt zat. Want daar gaat het volgende interview over

Wijndrinken voor een goed doel: natuurbescherming!

Over Australische wijn van 'Banrock Station', gelegen aan de Murrayrivier en waarvan de wijnboer zich veel gelegen laat liggen aan behoud van de natuur. Nog gekker, hij besteedt een deel van de opbrengst van z'n Australische wijn aan donaties voor beheer en behoud van internationaal erkende moerassige natuurgebieden, de z.g. 'Wetlands.' Anders gezegd, als je zijn producten drinkt, komt een deel van wat je voor die wijn betaalt, ten goede aan natuurbehoud. Ook in Nederland. Het moerasgebied 'De Weerribben' van Staatsbosbeheer, een nationaal park in de 'Kop van Overijssel' vaart wel bij die Australische wijn. Hoe dat in elkaar steekt, weet Egbert Beens, boswachter van Staatsbosbeheer in 'De Weerribben' (Tekst interview niet uitgetikt: voor inlichtingen Staatsbosbeheer NAC/bezoekerscentrum De Weerribben te Ossenzijl, telefoon  0561- 477272)

Aansluitend : 'Red, red wine' door UB40

U hoorde UB40 met 'Red, red wine' - ook al een klassieker geworden. Daarvoor hoorde U hoe Egbert Beens vrolijk vertelde over de donaties van fl.50.000,- die Staatsbosbeheer krijgt voor het beheer van het 'Wetland' 'De Weerribben'  in Noordwest-Overijssel. Van een Australische wijnboer notabene, die bevlogen is voor dat aspect van de natuurbescherming omdat zijn eigen wijngaarden bij soortgelijke natuurgebieden liggen - waarvan hun kwaliteit mede afhankelijk is. De wijnen die per fles een kwartje voor de natuur opleveren, worden verkocht in een grote supermarktketen en uiteraard bij het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer in Ossenzijl.

Als boswachter ben je al kenner van planten en dieren, maar zo wordt je ook vanzelf wijnkenner.

Wijn en uw goede gezondheid

Wij zijn toen aan het interessante onderwerp 'wijn & gezondheid',  wat -naar ik deze week in de krant las - de Nederlandse wijndrinker geen moer interesseert.  De reclame zegt het zelf al 'Geniet, maar drink met mate' dus dat is bekend. Wie zich toch klem zuipt is een zwakke broeder of zuster of een onverschillige eikel. Makkelijk zat. En wie iemand met teveel alcohol op zèlf laat wegrijden, is een potentiële medeplichtige aan een verkeersongeluk. Dat wil ik ook gezegd hebben. (Ik heb nog steeds spijt van die éne keer dat ik in zo'n geval iemand de autosleutels niet heb afgepakt). Maar terug naar de gezonde zaken. En de wijn. Want die combinatie bestaat en wordt steeds weer bewezen. Kijk, er is een tijd geweest toen je geen wijn en zo moest drinken, want alle alcohol was slecht. Jammer dan, maar intussen is duidelijk geworden dat geheelonthouders niet langer of gezonder leven dan mensen die wèl van alcoholhoudende dranken genieten.

Het zit zo. Of beter: het komt door die 'Franse paradox', door die schijnbare tegenstelling dat in Frankrijk waar men dagelijks wijn drinkt, meer mensen gezond oud worden en er minder mensen dood gaan aan hartkwalen en dergelijk ongerief, dan in streken waar men aan de lijn doet, hevig jogt en gymnastiekt en minder wijn drinkt. Dit is niet de wetenschappelijke uitleg, maar ik populariseer even flink. De vraag voor de medici was: Hoe kont het dat die reguliere wijndrinkers in Frankrijk het er zo goed afbrengen? Waarom vallen ze niet bij bosjes dood neer aan hart- en vaatziekten?  Dit fenomeen, de 'Franse paradox' genoemd, trok in de jaren tachtig sterk de aandacht.

Vervolgens startten diverse universiteiten uitgebreide en langlopende bevolkingsonderzoeken. Ik vermoed en vrees, dat er een béétje een calvinistisch ondertoontje meespeelde: Hoe kun je ergens ongeremd van genieten, zonder daarvoor gestraft te worden?  Maar goed, we gaan na wat de onderzoekers in de afgelopen decennia hebben ontdekt. Eerst maar even de hoeveelheid alcohol in de wijn. Bij een wijn met 8% (een licht, wit wijntje) zit er 6 gram alcohol in 100 milliliter. Bij en stevige, strakke rode wijn uit een zeer zonnig land kan het alcoholpercentage maximaal 14% bedragen. Dan zit er 11gram in 100 milliliter. De keuze van de wijnsoort maakt al uit hoeveel alcohol in je lichaam komt. Drink je de wijn tijdens het eten, dan wordt de alcohol sneller opgenomen en door het lichaam 'verwerkt'. Het eten verteert ook beter. Grote personen, geregeld wijn drinken en het tempo van drinken zijn ook factoren die meetellen bij de alcoholopname. Bij vrouwen raakt de alcohol sneller in het bloed. De raadgevingen luiden dan ook, dat vrouwen de wijn minder snel, maar bewuster moeten leren genieten. Trouwens, vrouwen die in verwachting zijn of die borstvoeding geven, moeten helemaal afzien van alcoholgebruik.

De 'Franse Paradox' 

Maar dan - die Franse paradox?  Meteen maar de conclusie van wat onderzoeken: wijndrinkers leven langer. Dat gold niet voor de borrel- en bierdrinkers, noch voor de geheelonthouders. Het betrof het 'Deense onderzoek' (Universiteit van Kopenhagen) uit 1995, dat 12 jaar duurde en bijna 14.000 proefpersonen omvatte. De gezonde werking van wijn zit 'm niet in de alcohol, maar in de combinatie van bepaalde wijnelementen samen met alcohol. In 1992 ontdekten Amerikanen dat wijn ook kon helpen om af te vallen. Bepaalde diëten met wijn, bijvoorbeeld 1 à 2 glazen bij het avondeten, hadden een beter effect dan een dieet zonder wijn. Aanvankelijk werd de goede werking alleen toegeschreven aan rode wijn, maar in 1996 kwam naar voren dat de -op moderne wijze gemaakte - witte wijnen ook hart- en vaatziekten hielpen voorkomen.

Andere wijn- en gezondheidsonderzoekingen staan bekend als de 'Freiburger Weinstudie' van 1996 en de 'Mainzer Weinstudie' uit 1997. Daarbij werd gekeken naar de verschillen tussen de witte en rode wijn, met een controlegroep die tot 'alleen water drinken' was veroordeeld.. Een van de conclusies luidde, dat de witte wijn een gunstig effect op het hart heeft, terwijl de rode wijn de risicofactoren in de bloedsomloop en bloedvaten direct gunstig beïnvloedde. Maar het blijft een moeilijke materie, want wijn bestaat uit meer dan 1000 verschillende bestanddelen. 'Inhaltsstoffe ' zoals de Duitsers melden.

Enkele geleerde medici schonken hun patiënten een glas Sekt na een operatie. Het pakt goed uit voor het welbevinden en versterkt de bloedsomloop. Samengevat (en vertaald uit een Duitse informatiebrochure):

-wijn kan hartinfarcten helpen voorkomen, de elasticiteit van de bloedvaten behouden,  de bloedsomloop stimuleren en nog wat nuttige soortgelijke effecten opleveren

-wijn verbetert het stofwisselingsproces in het lichaam, stimuleert de 'Appetit' en versterkt het smaakvermogen

-wijn stimuleert de nieren, zodat de 'ontslakking' beter verloopt

-wijn kan het lichaam sterken in de afweer tegen virussen en bacteriën

-wijn helpt ook tegen 'reizigersdiarree', omdat het een goede ontgiftingsfunctie heeft

-wijn vertraagt de ouderdomsontkalking van de botten, wat de gevreesde osteoporose bij vrouwen dus helpt voorkomen

-wijn helpt de geleidelijk aftakeling tegen te gaan, w.o. de achteruitgang van het gehoor . Ook de zuurstofvoorziening van de hersenen blijft beter.

-Wijn tenslotte, stimuleert de creativiteit, gaat de stress tegen en ontspant.

Tijd nu voor ontspannende muziek: Paul Anka met 'A steelguitar and a glass of wine'

Dat was dus weer een klassieker:Paul Anka met zijn 'Steelguitar and a glass of wine.'.

Wat een verzameling goede werkingen van de wijn hoorde u net, hè? Luisteraars die al heel lang geleden zijn opgevoed, zitten te trillen op de stoel. Alles is anders dan vijftig jaar geleden gedacht, gezegd en gevonden werd. We weten het nu: Wijn is goed voor je. Iets waar mee te leven valt, dacht ik zo.

Wijnschandalen

Om de zaak wat in evenwicht te brengen, heb ik het nog even over de 'wijnschandalen' 

Wijn maken en in wijn handelen is mensenwerk, dus de hebberigheid ligt op de loer. In de Bourgogne zijn vorig jaar een aantal handelshuizen en wijnboeren voor de rechter gesleept, omdat ze dure prestigieuze wijnen hadden vermengd met goedkoop spul. Een euvel dat vaker voorkomt, als de overheidscontrole verslapt en er veel geld mee gemoeid is. Nogal wat dure wijnhuizen zijn in handen van holdings, handelsmaatschappijen en andere investeerders  In Italië probeerde men in 1986 een stomme belastingtruc uit te halen. Men voegde methanol aan wijn toe om een hoger alcoholgehalte te krijgen. Vanwege Europese regelingen zouden ze dan een hogere garantieprijs vergoed krijgen, als de partij werd afgekeurd. Toch raakte de wijn op de markt met alle schadelijke gevolgen voor de consument. Het meest bekend is bij ons het Oostenrijkse 'antivries' -wijnschandaal van 1985. Om witte wijn door te laten gaan voor duurdere, zoetere wijnen goot men een hoeveelheid diethyleenglycol in de wijnvoorraad. Veel gekker kon je het ook niet maken. Overigens is diethyleenglycol geen antivries (dat is glycol, 1,2-ethaandiol) maar leek daar qua klank wel wat op. Ongezond was het wel. De wet- en regelgeving voor de wijn is daarna flink aangescherpt. De Oostenrijkse wijnverkoop kreeg een daverende klap, die wel tien jaar duurde Tot slot wat leuks. We hebben ook een officieel Nederlands Wijnmuseum Arnhem, met uitgestrekte wijnkelders onder de grond en met informatie over de wijncultuur en wijnhistorie, plus attributen van de wijnkoperij. U vindt het in Velp (Arnhem) aan de Velperweg naast de wijnfirma Robbers & van den Hoogen.

We zijn bijna aan het einde van dit uur 'Van Dingen & Deuntjes', het maandelijks informatieve programma op Radio LOEP. U hoorde een heel uur van alles over wijn. Ik hoop dat het u gesmaakt heeft.

Intussen beluistert u ook de 'Paragon Rag' van Scott Joplin, gespeeld door Joshua Rifkin. Het is de kwaliteitsimpuls die aan excellente wijnen hoort te zitten.De samenstelling, productie en presentatie van dit programma deed Jan Tuttel. De techniek was in handen van 'good old' Peter Huitsingh, waar ik 46 uitzendingen geleden dit programma mee begon. Hij is weer bij!

Bij de muziekkeuze verleenden de heren Henri Kremer, Bart Nijstad en Han R. Tuttel. op ruimhartige wijze hun medewerking.  Volgende maand op zondag 18 november is dit programma er weer. Dan gaat het over de Novembermaand, novemberstormen en de eerste sneeuw, en over de tradities die we in november vieren. 't Wordt nog wat, volgende maand.