Hoeveel spijt hebben Elspeet en Nunspeet

Soms roepen namen vragen op. Nu kwamen er twee vragen tegelijk van een reiziger, die de Veluwe doorkruist had. Hij wilde graag weten wat dat 'spijtige' was, dat de plaatsnamen Elspeet en Nunspeet tot uitdrukking brengen. Vervolgens verschoof de aandacht van het achtereind naar de voorste lettergreep. Elspeet en Elburg hebben met een 'el' dezelfde afstand in de naam, waarom?

Namen zijn leuke dingen, want ze zijn ooit om een bepaalde reden gegeven of ontstaan. Vanaf die tijd verandert de schrijfwijze en soms de klank van de naam. Hoe ouder een naam, hoe afwijkender de huidige spelling. Hoe langer de oorspronkelijke naam, des te meer is hij afgesleten in het gebruik. Soms verraadt een dialectuitspraak iets van de oudere naam. Soms ook niet en wordt het nog ingewikkelder, omdat lettergrepen of klanken toch veranderen ten opzichte van de Nederlandse naam. Met wat geluk ligt de verklaring wel binnen gehoorafstand, je kunt de relatie met het woord dat de betekenis geeft, horen.

Met Elspeet en Nunspeet lukt dat met hun achterste stukje: '-speet'. Je hoort het spitten er in. 'Speet' in plaatsnamen duidt op bewerkte grond, als gespitte grond in een verbinding met het woord spade. De oudst geschreven vorm is '-spete', die bij Elspeet voorkomt in de dertiende en veertiende eeuw. Nunspeet kwam in de veertiende eeuw ook met '-spiet' en '-spit' in de acten terecht. Beide plaatsnamen duiden op een soort ontginning. Ze hebben er geen spijt van.